آپارتايد جهاني واكسن؛ بُرد ايران در جنگ كرونا

به گزارش سلام دكتر، كرونا كه آمد، رقابت كشورهاي مختلف براي توليد واكسن هم در جهت تلاش براي بقا و صد البته با مقاصد تجاري آغاز شد؛ محصولي كه از همان ابتدا نيز پيش بيني مي‌شد، جنگي جهاني را در دنيا رقم زند و حتي دستمايه تهديد يك كشور عليه ديگري باشد. بر همين اساس نيز با به ثمر نشستن نتايج مطالعات و ورود واكسن ها به عرصه مصرف، اين بار فارغ از چگونگي تعاملات مرسوم در خريد و فروش محصولات و كالاهاي پزشكي و سلامت محور، كشورها ناچار به مذاكره با تعداد معدود واكسن سازها شدند؛ در اين ميان حتي قبل  از تاييد واكسن ها، چند كشور ثروتمند به پيش خريد بسيار فراتر از نيازشان اقدام كردند؛ به طوري كه به اذعان مقامات بهداشت و درمان كشورمان اكنون بيش از ۸۰ درصد واكسن‌هاي دنيا را شش كشور زده‌اند و كشوري مثل امريكا و يكي از كشورهاي اروپايي ۲۰۰ ميليون دوز  واكسن در حال انقضا دارند.

ورود ممنوع ايران به واكسن‌هاي آمريكايي و انگليسي

ايران نيز از چند مسير پيگير واكسينه كردن جمعيت خود عليه پاندمي قرن بود؛ توليد داخلي، توليد مشترك و البته واردات اما نه از هر منبعي. وزارت بهداشتي ها از ابتدا اعلام كرده بودند كه تنها از منابع معتبر و مطمئن واكسن‌ها را خريداري خواهند كرد، واكسن‌هايي كه نسبت به سلامت، ايمني زايي و در عين حال اثربخشي آن‌ها اطمينان داشته باشند. در همين راستا نيز واكسن‌هاي آمريكايي و انگليسي اعم از “فايزر” و “مدرنا”از سبد واردات واكسن خط خوردند؛ چراكه در سلامت اين واكسن ها ترديدهايي وجود داشت.

بر همين اساس نيز مقام معظم رهبري در تاريخ ۱۹ دي ماه ۱۳۹۹، ورود واكسن آمريكايي و انگليسي را به كشور ممنوع اعلام كردند و تاكيد كردند: “آمريكايي‌ها اگر توانسته بودند واكسن توليد كنند اين افتضاح كرونايي در كشورشان به‌وجود نمي‌آمد كه در يك روز حدود ۴ هزار نفر تلفات داشته باشند. ضمن اينكه اساساً به آنها اعتمادي نيست و گاهي اين واكسن‌ها براي آزمايش بر روي ملت‌ها است. البته با سابقه‌اي كه فرانسوي‌ها در قضيه خون‌هاي آلوده دارند، به آنها هم خوش‌بين نيستم، اما تهيه واكسن از كشورهاي ديگر هيچ مشكلي ندارد.”

آمريكا كه اجازه ورود دارو نمي‌دهد چطور به افراد سالم واكسن هديه مي‌دهد!

بر همين اساس هم وزير بهداشت با اشاره به بي‌اعتمادي به واكسن‌هايي كه از آمريكا و انگليس وارد كشور مي‌شود، اعلام كرد كه چطور ممكن است كشوري كه به دليل تحريم‌ها مظلوم واقع شده است، رهبرش باور كند آمريكايي كه براي بيمار ما اجازه واردات و گردش پول براي دارو نمي‌داد، براي افراد سالم ما واكسن كرونا هديه كند؟. كدام عقل سليمي باور مي‌كند كسي كه براي بيمار ما از پول خود ما اجازه حمل ونقل دارو نداده است حالا براي افراد سالم ما واكسن هديه كند؟ اين امر با عقل جور درنمي آيد.

 نمكي تاكيد كرد: در اين راستا رهبر معظم انقلاب فرمايشاتي داشتند؛ در فرمايش ايشان دو نكته وجود داشت؛ يكي اين كه از آمريكا و انگليس واكسن كرونا نخريد. من علت اين امر را عرض مي كنم. ما در اين ايام، سختي هاي زيادي كشيديم؛ در كشورهاي مختلف پول داشتيم ولي آمريكايي ها اجازه ندادند ما براي بيمار مستاصل، كودك و جوان و پير اين مملكت، دارو جابجا كنيم؛ شما مي بينيد علي رغم نوسانات قيمت برخي كالاهاي ضروري، ما در رابطه با دارو تنش اساسي نداشتيم، اما نمي دانيد بر ما چه گذشته كه اين دستاورد در كشور حاصل شده است. ما روز و شب هاي سختي گذرانديم و ۹۹ درصد اين سختي ها به دليل ظلمي است كه آمريكايي ها به ما روا كردند. ما وقتي مي خواستيم از كره جنوبي كه پول ما در آنجا بلوكه شده است «رپيد تست» بياوريم، امروز و فردا كردند و در نهايت هم گفتند آمريكايي ها به ما اجازه نمي دهند اين تست ها را به شما بدهيم.

نمكي با بيان اين نكته كه رهبر معظم انقلاب گزارش هاي متعددي در عرصه سياست، اقتصاد و مسائل مختلف كشور دريافت مي‌كنند، گفت: يكي از اين گزارش ها، گزارشي علمي در حوزه واكسن كروناست؛ واكسني كه به روش «mRNA -ام. آر.ان. اي» دارد ساخته مي شود، مقالات زيادي درباره اش وجود دارد كه ترديدهايي درباره اش اعلام مي كنند؛ ساخت واكسن در جهان به هرصورت پروسه هايي مي طلبد كه در رابطه با كوويد – ۱۹ به دليل موج سنگين بيماري و زياد بودن تلفات كرونا اين پروسه ها را كوتاه كرده اند؛ در رابطه با ام. آر.ان. اي، سال ها پيش مقالاتي چاپ شد كه در آنها گفته شده بود در ايمونوتراپي سرطان مي تواند موثر باشد و بعدها مشخص شد كه در ساخت واكسن نيز مي تواند موثر باشد اما هرگز فاز چهارم كارآزمايي باليني شروع نشده است. در خود آمريكا، مقالاتي چاپ شد كه گفته شد ام. آر.ان. اي مي تواند عوارضي از جمله ايجاد بيماري هاي خودايمني داشته باشد. ممكن است ام. آر.ان. اي با دستكاري سيستم ايمني آن را به هم بريزد و بسياري از افراد در خود آمريكا و اروپا اين واكسن را به دليل تشكيكي كه ايجاد شده نمي زنند؛ حالا كه به رهبري كه مانند پدر يك خانواده هستند گفته اند اين شيوه معالجه براي فرزندانت ممكن است عارضه ايجاد كند، حق دارند مسوولين كشور را از چيزي كه در رابطه با آن تشكيك ايجاد شده است، منع كنند.

شروط ايران براي واردات واكسن

در عين حال در برهه‌اي كه همه كشورها به دنبال تامين واكسن كروناي مورد نيازشان به هر نحو و از هر طريقي بودند، ايران اعلام كرد كه تا زمانيكه واكسن كرونايي سه فاز مطالعات باليني اش را طي نكرده باشد، مستنداتش منتشر نشده باشد و از ايمني و اثربخشي آن اطمينان حاصل نشده باشد، اجازه واردتش به كشور صادر نمي شود.

بر همين اساس هم رييس جمهور روحاني در تاريخ بيستم دي ماه ۱۳۹۹ در جلسه ستاد ملي مقابله با كرونا، اعلام كرد كه  يكي از مطالبات مردم اين است كه سريع تر بتوانيم واكسن مورد اطمينان را در اختيارشان قرار دهيم و مرجع ما در واكسن سازمان غذا و دارو است. ما در داخل هم به دنبال اين هستيم كه هرچه سريعتر واكسن را به نتيجه برسانيم كه البته اقدامات خوبي انجام گرفته است. در خارج هم عليرغم همه محدوديت ها و همه مشكلات دنبال اين هستيم كه بتوانيم واكسن مطمئني را خريداري و وارد كشور كنيم.

مردم بدانند وسيله‌اي براي آزمايش واكسن نيستند

رييس جمهور با تاكيد بر اينكه براي ساخت واكسن يا براي خريد واكسن هر ارزي و هر ريالي نياز باشد بلافاصله به هر قيمتي و برخلاف همه مشكلات، آن را تأمين خواهيم كرد، گفت: ما زودتر از اين هم مي‌توانستيم واكسن وارد كنيم و واكسن‌هايي در اختيار ما بود، اما واكسن‌ها متعلق به شركت‌هايي بودند كه مي‌خواستند آن را روي مردم ما آزمايش كنند. به ما پيشنهاد دادند و وزارت بهداشت درمان به حق نپذيرفت و قبول نكرد. مردم بدانند وسيله‌اي براي آزمايش واكسن نيستند و به دنبال خريد واكسن مطمئني هستيم.

اجازه نداديم واكسن هيچ كشوري بر ايرانيان آزمايش شود

در عين حال وزير بهداشت هم در تاريخ ۱۲ بهمن ماه ۱۳۹۹، تاكيد كرد كه تا زماني كه واكسن داخلي پاسخگوي نياز ما شود مجبور به واردات واكسن براي گروه‌هاي آسيب‌پذير خواهيم بود. خيلي از كشورهاي منطقه كه مي‌گويند تزريق واكسن را از مدت‌ها قبل آغاز كردند دارند كلينيكال ترايال يا آزمايش باليني واكسن‌هاي كشورهاي ديگر را انجام مي‌دهند. در حالي كه ما اجازه نداديم واكسن هيچ كشوري بر مردم ما آزمايش باليني شود.

وي تصريح كرد كه ما واكسني وارد كشور مي‌كنيم كه فاز ۳ مطالعات باليني اش بيرون از اين سرزمين صورت گرفته باشد و گواهي مصرف اضطراري يا EUL يا EUA را در مبدا داشته باشد. همچنين ما واكسني را وارد اين كشور خواهيم كرد كه حداقل در ۵ يا ۶ كشور دنيا هم خريده و مصرف شود.

چالش تامين و انتقال هزينه هاي خريد واكسن

البته در اين بين موضوع مهم ديگر تامين هزينه خريد واكسن هاي خارجي بود، مشكلي كه نه فقط خزانه خالي، بلكه كارشكني‌ها و تحريم‌هاي آمريكا نيز مشكلاتي در نقل و انتقال پول ايران ايجاد مي كرد. به طوري كه رييس جمهور و وزير بهداشت بارها و بارها از مشكل نقل و انتقال پول هاي ايران يا بلوكه شدن اين پول ها در كشورهاي فروشنده واكسن گلايه كردند.

روايت رييس جمهور از ظلم آمريكايي‌ها به ايران در تامين واكسن كرونا

در هر حال هرچند كه جهت تامين عدالت در دسترسي به واكسن، ساز و كاري تحت عنوان «كووكس» زير مجموعه سازمان جهاني بهداشت شكل گرفت تا بتواند اين شكاف را پر كرده و مشكل كمبود واكسن در كشورهاي در حال توسعه و فقير را چاره كند، اما ساز و كار كووكس نيز تا اينجاي كار تحت تاثير اقدامات ابرقدرت‌ها و كشورهاي ثروتمند، از برنامه عقب است و نتوانسته اهداف مورد نظر را محقق كند.

در همين راستا رييس جمهور در تاريخ ۲۰ دي ماه ۱۳۹۹ تصريح كرد كه ما براي خريد واكسن بيش از ۴۰ روز گرفتار نقل و انتقال پول بوديم. يكي از موارد و مثال‌هاي بسيار روشن جنايتي كه آمريكا عليه ملت ايران انجام داد، در تهيه واكسن كرونا بود. آمريكايي‌ها براي جابه‌جايي پول به حساب شركتي جهت اينكه زمان نوبت‌مان، واكسن‌ كووكس را خريداري و وارد كشور كنيم مشكلات زيادي ايجاد كردند.

بنابراين با داغ شدن بازار واكسن كرونا در دنيا، ايران جزو اولين كشورهايي بود كه براي خريد آن اقدام كرد تا بتواند جمعيت خود را عليه پاندمي قرن واكسينه كند اما عوامل متعددي اعم از تحريم‌هاي آمريكايي، كمبود جهاني واكسن و توليد كُند اين واكسن مهم در جهان باعث شد كه كشورمان نتواند برنامه‌ريزي‌هايش را در اين حوزه به سرعت عملي كند. از يك طرف توليدكنندگان واكسن كرونا در جهان درصدد بودند كه ابتدا جمعيت كشور خود و سپس هم‌پيمانان‌شان را واكسينه كنند و از طرف ديگر كشورهاي توسعه يافته و ثروتمند در اولويت قرار ميگرفتد تا بر اين اساس كوويد-۱۹، به قول مسئولان «آپارتايد قرن» را هم رقم بزند.

واكسن كرونا در دست ابرقدرت‌ها

بر اين اساس هم در دنياي ابرقدرت‌ها، جايي براي برنامه‌ريزي جهت واكسيناسيون كشورهاي در حال توسعه، ضعيف و حتي كشورهاي ضعيفي كه حاضر بودند پول واكسن را بپردازند، نبود. از طرفي كرونا همچنان با جهش‌هايش جهان را شوك زده كرده و حتي بيم آن مي‌رود كه از تاثير واكسن نيز بكاهد.  

برآورد ۲۷۰ ميليوني تامين واكسن كرونا براي ايران از ۴ مسير

با اين حال بر اساس اعلام وزارت بهداشتي‌ها برآورد شده كه براي كشور ۲۷۰ ميليون دوز واكسن كرونا تامين شود كه  شامل تامين واكسن از محل واردات مستقيم، واردات از طريق سازوكار كووكس، توليد داخلي و توليد مشترك واكسن است. در عين حال اعلام شده كه حتي در صورت تحقق ۴۰ تا ۵۰ درصدي اين برنامه نيز مي‌توان ۱۲۰ ميليون دوز واكسني را كه به عنوان نياز كشور براي انجام واكسيناسيون همگاني برآورد شده، تامين كرد و واكسيناسيون را به صورت كامل انجام داد.

وعده‌هايي كه عملي نشد

و در اين ميان نيز واكسن‌سازان جهان قول‌هاي زيادي را به كشورمان مبني بر مبادله واكسن داده‌ بودند و قراردادهاي متعددي هم از سوي مسئولان كشور با اين توليدكنندگان بسته شد، اما متاسفانه توليدكنندگان واكسن كرونا در جهان نتوانستند به تعهدات‌شان در اين حوزه عمل كنند. به طوري كه به گفته مسئولان بهداشت و درمان كشور، ضريب تحقق تامين واكسن برخي ماه‌ها ۱۰ درصد بوده و برخي ماه‌ها نيز ۲۰ درصد از وعده‌هاي توليدكنندگان و تامين‌كنندگان واكسن كرونا محقق شده است.

كووكس؛ ساز و كاري كه موفق نبود

بايد توجه كرد كه در ابتداي هياهوي واكسن سازي عليه كرونا،  سازوكاري به نام «كووكس» در سازمان جهاني بهداشت شكل گرفت و قرار شد اين مجموعه، جايي براي تبادل واكسن براي همه كشورها به صورت عادلانه باشد تا همه كشورها از موهبت واكسيناسيون عليه كرونا بهره‌مند شوند،  در كل ۹۲ كشور كم‌درآمد يا با درآمد متوسط از طريق تعهدهاي پيش‌فروش (AMC) واجد شرايط دريافت واكسن‌هاي كوويد-۱۹ با سازوكار كوواكس هستند.

كشور ما نيز سبد خريد واكسنش را در صف كووكس قرار داد و بهاي آن را پرداخت. بر اين اساس هم قرارداد ارسال ۱۶ ميليون و ۸۰۰ هزار دوز واكسن از مجموعه كووكس به ايران منعقد و حتي اعلام شد كه  سه ميليون و ۲۰۰ هزار دوز آن طي بهار امسال به كشورمان وارد مي‌شود، اما تاكنون از تمام اين وعده و وعيدها تنها دو ميليون و ۱۰۰ هزار دوز از نوع واكسن آسترازنكا محقق شده است و در بدعهدي كشورهاي توليدكننده، از مابقي آن خبري نيست.

چين، هند و روسيه چه قولي به ايران دادند؟

در اين جنگ جهاني واكسن ، سه كشور روسيه، چين و هند با همه حواشي و به فراخور شرايط نست به ارسال واكسن به ايران اقدام كردند هرچند محموله‌هاي ارسالي با رقم‌هاي تعهد شده فاصله داشت.

چين طي قراردادي به ايران قول تحويل ۱۰ ميليون دوز واكسن كرونا را تا پايان بهار داده بود. قولي كه تنها ۶۰ درصدش محقق شده و تاكنون سه ميليون و ۶۵۰ هزار دوز واكسن چيني به ايران آمده است.

كشور روسيه هم در قرارداد اوليه خود با ايران قول ارسال دو ميليون دوز واكسن را داده بود و در قراردادي ديگر نيز فروش واكسن اسپوتنيك تا سقف ۶۰ ميليون دوز را متعهد شده بود كه اين كشور نيز تاكنون تنها  ۹۲۰ هزار دوز واكسن به كشورمان ارسال كرده است.

هندي‌ها نيز قول ارسال دو ميليون دوز واكسن كوواكسين را به ايران داده بودند؛ قولي كه بعد از تحويل ۱۲۵هزار دوز از اين واكسن، زير پا گذاشته شد و به دليل شيوع گسترده كرونا در هند، دستگاه قضايي هند از ارسال محموله دوم واكسن هندي به ايران، جلوگيري كرد.

حال بايد پرسيد چرا وعده‌هاي داده شده از سوي واكسن‌سازان عملي نشده و هنوز هم اين بدعهدي‌ها ادامه دارد؟.

احتمال ورود محموله جديد واكسن از مسير كووكس

دكتر كيانوش جهانپور- سخنگوي سازمان غذا و دارو درباره وضعيت واردات واكسن به كشور به سلام دكتر مي‌گويد: ما ۱۶ ميليون و ۸۰۰ هزار دوز سفارش قطعي از سازوكار كووكس داريم كه از اين ميزان دو ميليون و ۱۰۰ هزار دوز آمده است. البته تعهد كووكس ظرف بهار سه ميليون و ۲۰۰ هزار دوز بوده كه احتمالا ظرف چند روز آينده محموله جديدي از اين مسير وارد كشور مي‌شود. در عين حال كووكس تعهد كرده است كه تا پايان سال ۲۰۲۱، بالغ بر ۱۶ ميليون و ۸۰۰ هزار دوز واكسن به ما ارائه دهد.

به گفته وي، همچنين با هند هم براي خريد واكسن مذاكره كرديم و در گام اول براي خريد دو ميليون دوز واكسن كوواكسين ساخت موسسه بهارات بيوتك هند اقدام شد كه در تعهد اول قرار بود ۵۰۰ هزار دوز به عنوان محموله اول به ما ارائه دهند كه فقط ۱۲۵ هزار دوز  آن وارد كشور شد و عملا مابقي آن با حكم دستگاه قضايي هندوستان در فرودگاه توقيف شد. در عين حال با توجه به مشكلاتي كه هندوستان در زمينه شيوع بيماري پيدا كرد، عملا انتقال اين واكسن به مشكل برخورد.

جهانپور مي‌گويد: تهيه واكسن از چين هم در دستور كار بود و چين هم قول ۱۰ ميليون دوز واكسن براي فصل بهار را به ما داده بودند كه تا كنون سه ميليون و ۶۵۰ هزار دوز آن محقق شده است. براي تابستان هم قول ۱۰ ميليون دوز داده شده بود كه بايد منتظر ماند تا ببينيم اين اتفاق خواهد افتاد يا خير.

وي همچنين مي‌افزايد: روسيه هم خودش اكنون دو مشكل دارد؛ يكي پيك جديد و افزايش بيماري در كشور خودش است كه نياز به واكسيناسيون داخلي خودش بالا رفته و دوم كندي روند توليد واكسن اسپوتنيك است كه امكان صادراتي آن را كاهش داده است. يك قرارداد خريد دو ميليون دوز و يك قرارداد خريد تا سقف ۶۰ ميليون دوز با كشور روسيه براي واكسن اسپوتنيك داريم. البته تاكنون ۹۲۰ هزار دوز واكسن اسپوتنيك روسيه وارد كشور شده است. البته در زمينه واكسن اسپوتنيك بيشتر نگاه‌مان به اين سمت است كه شركت‌هايي كه توليد مشترك را دنبال مي‌كنند، بتوانند در داخل موفق به توليد مشترك اين واكسن شوند.  

چرايي بدعهدي واكسن‌سازان

وي درباره چرايي بدعهدي‌هاي كشورهاي توليدكننده واكسن مي‌گويد: همه دنيا در زمينه تامين واكسن كرونا دچار مشكل است؛ به جز چند كشور توليد كننده و كشورهاي معدودي كه يا كشورهاي كوچكي هستند يا كشورهايي هستند كه در فاز سوم مطالعات باليني واكسن‌هاي چين شركت كرده‌اند، حتي در كشورهاي توسعه‌يافته اروپاي غربي هم مي‌بينيم درست است كه واكسيناسيون‌شان از ما بالاتر است، اما باز هم در حد قابل قبول و در حدي كه ايمني جمعي ايجاد كند، نيست و روند آن كُند بوده و حتي منجر به برخورد و شكايت كشورهاي اروپايي از برخي شركت‌ها شده و حتي مشكلاتي در زمينه روابط ديپلماتيك كشورهاي مختلف هم ايجاد كرده است. بنابراين قسمت عمده دنيا دسترسي مطلوبي به واكسن ندارد و حتي پيش‌بيني مي‌شود كه تا دو يا سه سال آينده هم نتوانند كه واكسيناسيون‌شان را كامل كنند.

البته بايد توجه كرد كه در حال حاضر ايران خود وارد فهرست كشورهاي واكسن ساز عليه كرونا شده است. به طوري كه در ۲۴ خرداد ماه ۱۴۰۰ وزير بهداشت از صدور مجوز مصرف اضطراري واكسن كوويران بركت خبر داد و گفت:  بر اين اساس اين واكسن به مجموعه واكسيناسيون ما مي پيوندد و بعد از آن هم واكسن توليد مشترك ايران و كوبا با نام “پاستو كووك” بعد از تكميل مدارك مجوز مصرف اضطراري را خواهد گرفت. 

بر همين اساس هم وزارت بهداشتي ها اميدوارند كه با توجه به اينكه كشور وارد فاز استفاده از واكسن‌هاي داخلي شده‌ است، عملا اين دغدغه و نگراني و مشكلات ناشي از خُلف وعده طرف‌هاي خارجي هر روز و هر هفته كاهش پيدا كرده وتاثير آن كمتر  شود و روند واكسيناسيون در كشور ثبات بيشتري پيدا مي‌كند.

وضعيت توليد واكسن‌هاي ايراني

در عين حال جهانپور درباره وضعيت واكسن هاي توليد داخلي مان مي گويد: در حال حاضر درباره توليد داخلي هم كه خوشبختانه مطابق برنامه قبلي حداقل تا امروز يك واكسن مجوز مصرف اضطراري گرفته كه واكسن كووايران بركت است كه توليد آن شروع شده و هر ماه هم توليد آن افزايش پيدا مي‌كند. بركت در ماه اول تا سه ميليون دوز مي‌تواند توليد كند و احتمالا سه ماهه اول يعني تا پايان شهريور بين ۳۰ تا ۵۰ ميليون دوز از اين واكسن مي‌تواند تامين شود كه اگر اين عدد محقق شود، قابل قبول بوده و بخش زيادي از نياز كشور را رفع مي‌كند.

به گفته وي، واكسن پاستوكووك انستيتو پاستور ايران هم در آستانه صدور مجوز مصرف اضطراري است. واكسن پاستوكووك هم ماهانه يك ميليون دوز در سه ماه اول، بعد در سه ماه دوم ماهانه دو ميليون دوز و در سه ماهه سوم احتمالا ماهانه سه ميليون دوز بتواند تحويل دهد. علاوه بر اين واكسن‌هاي كووپارس رازي، فخرا و اسپايكوژن هم احتمالا تا اواخر تابستان در صورتي كه كارآزمايي باليني‌شان موفق باشد، مجوز مصرف اضطراري مي‌گيرند و به توليد انبوه خواهند رسيد.

روند فعلي واكسيناسيون و درخواست لغو حق مالكيت معنوي واكسن‌ها

در هر حال روند فعلي توليد و توزيع واكسن در جهان، مانعي بزرگ بر سر پايان پاندمي قرن و بازگشت به زندگي عادي است؛ چراكه در كنار مراعات الزامات ماسك و فاصله اجتماعي و…فعلا واكسن تنها راه مبارزه با اين بيماري است. به اين ترتيب با وجود چرخش ويروس و كمبود واكسن، همه‌گيري پايان نخواهد يافت. برهمين اساس نيز جنگ تامين واكسن در دنيا و ميان كشورهاي مختلف همچنان ادامه دارد. به اين ترتيب بود كه مدير كل سازمان بهداشت جهاني اخيرا از كشورهاي گروه هفت خواست تا حق مالكيت معنوي براي واكسن‌هاي كوويد-۱۹ را لغو كنند تا به اين ترتيب ديگر كشورها نيز در توليد مشترك واكسن وارد شوند.

در همين راستا، جهانپور درباره درخواست سازمان جهاني بهداشت مبني بر لغو حق مالكيت معنوي واكسن‌ها به سلام دكتر مي‌گويد: اين موضوع قطعا در سيستم آپارتايدي كه در دنيا و در بازار دارو و واكسن وجود دارد، به احتمال زياد موفق نخواهد بود و منتج به نتيجه نخواهد شد و كشورهاي غربي و به خصوص ايالات متحده از اينكه چنين اتفاقي رخ دهد، امتناع خواهند كرد.

آمادگي ايران براي انتقال دانش فني واكسن‌هاي ملي

جهانپور ادامه مي‌دهد: در حالي كه اين آمادگي از طرف ايران وجود دارد كه انتقال دانش فني اتفاق بيفتد و بسياري از كشورها مي‌توانند در هفته‌ها و ماه‌هاي آتي از ظرفيت ايران براي انتقال دانش و فناوري استفاده كرده و به صورت توليد مشترك يا توليد قراردادي واكسن‌هاي ايراني را در كشور خودشان توليد كنند. ايران سعي مي‌كند كه با نگاه انسان‌دوستانه و رويكرد بهداشتي و انساني به موضوع، اين تسهيلات را براي اين كشورها فراهم كند و بعضا همين كشورها در حال مذاكره با شركت‌هاي توليدكننده واكسن‌هاي ايران براي انتقال تكنولوژي و توليد مشترك هستند.

 دستور دولت “بايدن” درباره تحريم هاي ايران در حوزه كرونا!

وي گفت: به هر حال اگر در ماه‌هاي اول به دليل تحريم‌هايي كه آمريكايي‌ها به دروغ اعلام مي‌كردند كه متوجه موضوع واكسن، غذا، دارو و تجهيزات پزشكي نيست، اما جالب است كه در روزهاي اخير دولت جديد آمريكا اعلام كرد كه خزانه‌داري آمريكا تحريم‌هاي عليه دارو و واكسن ايران را براي كرونا لغو مي‌كند. اين نشان‌دهنده اين است كه دقيقا در تمامي ۱۶ ماه گذشته آنها تحريم‌ها را اعمال كرده بودند و لغو اين تحريم‌ها حتي اگر عملي شود و حتي ادعاي آن نشان‌دهنده دروغي است كه در تمام يك سال و نيم گذشته درباره تحريم عليه مردم ايران گفته مي‌شد.

جهانپور تاكيد مي‌كند: البته خوشبختانه ايران با استفاده از فرصت بحران و ظرفيت‌هاي داخلي توانست در حوزه ماسك، دارو، تجهيزات پزشكي و امروز هم در حوزه واكسن از اين تحريم‌ها سربلند بيرون آيد و امروز ما به عنوان يك توليدكننده واكسن كرونا، قطعا تلاش مي‌كنيم كه اقدامات آمريكايي‌ها در انحصار و آپارتايد واكسن را خنثي كنيم. در مجموع ايران براي انتقال تكنولوژي به كشورهاي ديگر آماده است.

چرايي عدم موفقيت كووكس در تامين واكسن كرونا

وي در بخش پاياني صحبت‌هايش درباره چرايي عدم موفقيت سازوكار كووكس در تامين واكسن كرونا نيز به سلام دكتر مي‌گويد: به هر حال سازوكار كووكس نسبت به برنامه خودش موفق نبوده و از برنامه عقب‌تر است، اما به هر حال در حدي كه توانسته است تا امروز واكسن را نسبتا عادلانه توزيع كرده است. به جز شركت آسترازنكا، تحويل واكسن از سوي ساير كشورها به كووكس بسيار محدود بود. البته بايد توجه داشت كه واكسن‌هاي معتبر هم در دنيا محدود هستند و ۶ يا ۷ كشور توليدكننده واكسن هستند و طبيعتا اين كشورها هم در قدم اول واكسيناسيون خود و هم پيمانانشان را انجام مي‌دهند. كووكس براي اينكه بتواند واكسن بيشتري از اين كشورها بگيرد، نتوانست توفيقات زيادي كسب كند.

وي مي‌گويد: بنابراين كووكس از نظر تامين واكسن تا امروز موفق نبوده است، اما از نظر توزيع عادلانه موجودي‌اش، واكسن‌هايي را كه داشته به تناسب جمعيت كشورها عادلانه توزيع كرده و براي كشورهاي فقير هم به نوعي هزينه‌هاي كمتر و در مواقعي واكسن را به صورت رايگان در اختيارشان قرار داده است. واكسن‌هاي ما نيز هم از مسير مستقيم، هم توليد مشترك و هم از مسير كووكس قابل انتقال خواهد بود و شركت‌هاي توليدكننده واكسن‌هاي ايراني به  تدريج مدارك‌شان را به سازمان بهداشت جهاني خواهند داد و بعد از اخذ تاييديه در كووكس هم قابل توزيع خواهند بود. اما امروز اولويت‌مان واكسيناسيون داخلي و بعد هم اولويت‌مان ارائه واكسن به كشورهاي دوست، برادر و همسايه است.

انتهاي پيام